Als je een strategisch plan hebt dan kun je dit plan op 1 A4 samenvatten in een zogeheten strategiekaart. Een dergelijke kaart is handig in de communicatie en tevens ook het startpunt om bijvoorbeeld kritische prestatie indicatoren te ontwikkelen. Hoe construeer je nu een strategiekaart?

Een strategiekaart is een samenhang van veronderstellingen over de oorzaak- en gevolgrelatie tussen de (strategische doelen) weergegeven in de perspectieven van de balanced scorecard. Standaard zijn deze perspectieven financieel, klant, interne processen en leren & innoveren. De relatie is de rode draad, die met pijlen aangegeven door alle perspectieven in de strategiekaart heenloopt.



Vragen stellen

Om een strategiekaart te construeren, is vragen stellen een goede methode. Ik geef een voorbeeld aan de hand van een vereenvoudigde strategiekaart van een zorginstelling. Voor een zorginstelling geldt dat zij financieel gezond moet zijn. Een rendement (resultaat/opbrengsten x 100%) van minimaal 2% is gebruikelijk. Het rendement zal dus altijd een strategisch doel zijn in de strategiekaart. Nu stellen we de vragen. Wat bepaalt in essentie dit rendement? Als de cliënt tevreden is over de geleverde geïndiceerde zorg. Is dit het geval dan wordt er minder gekort op de zorgtarieven en kan een beter rendement worden gerealiseerd. Wanneer zijn de cliënten dan tevreden? Als er goede kwaliteit van zorg wordt geleverd. Ook de doelmatigheid van zorg is van belang. De zorg is doelmatig als de inspanningen en uitgaven daadwerkelijk bijdragen aan de realisatie van het beoogde doel. De vraag is welke zorg gezien de gezondheidstoestand van de cliënt de meest aangewezen zorg is. We hebben het dan over zinnige zorg. Hoe realiseren we dan kwalitatief goede en zinnige zorg? Door de inzet en planning van de juiste deskundigheid van de medewerker passend bij de gezondheidstoestand van de cliënt. De bijbehorende strategiekaart ziet er in eenvoudige vorm dan als volgt uit.


Nog enkele tips

Dan nog enkele tips:

Formuleer geen activiteiten
Het komt voor dat er geen doelen maar activiteiten worden geformuleerd. Kenmerkend voor het formuleren van doelen is dat de focus ligt op de langere termijn. Activiteiten zijn veelal acties die gericht zijn op de korte termijn. Een activiteit is bijvoorbeeld het houden van functioneringsgesprekken. Het doel daarvan is om de deskundigheid te bevorderen of te ontwikkelen. Deze deskundigheid is nodig om kwalitatief goede en zinnige zorg te leveren.

Geef ambitie mee
Als je de (strategische) doelen in een strategiekaart plaatst, voorzie de doelen dan van een ambitie. Dit kun je realiseren door de doelen te voorzien van een werkwoord of een woord in de vergrotende trap. Daarmee geef je een richting mee aan het doel. Dus bijvoorbeeld ontwikkelen, verbeteren, meer, hoger, beter, etc. In het voorbeeld van de strategiekaart zie je verschillende voorbeelden staan.

Geen los zand
Uit de strategiekaart lezen we af of het strategisch plan goed in elkaar zit. Missen er namelijk doelen uit een bepaald perspectief dan is het strategisch plan niet compleet of ze zijn niet genoemd. Een doel zonder een relatie met een ander doel mag namelijk niet voorkomen. Dan zijn de doelen los zand en zijn ze veelal niet goed geformuleerd. Of er ontbreken onderwerpen in het strategisch plan. De vraag is: Is er een logisch te beredeneren oorzaak- en gevolgrelatie tussen de doelen te onderkennen?

De pijlen
De pijlen geven aan welke oorzaak- en gevolgrelaties worden verondersteld. Zorg ervoor dat je het aantal pijlen beperkt. Bij te veel pijlen i.c. veronderstelde relaties is het niet meer duidelijk wat nu echt de oorzaak en het gevolg is. Verder geven de pijlen aan welke relaties van wezenlijk belang zijn: wat zijn de échte aandrijvers, wat de resultaten en wat de cruciale knooppunten. Eén van de echte aandrijvers (die veelal opgenomen zijn in het perspectief Leren & innoveren) is bijvoorbeeld meer passende deskundigheid in de figuur. Een strategisch doel met een grote hefboomwerking kent veel in- en uitgaande pijlen. Veelal zijn deze knooppunten te vinden in het perspectief interne processen of klant. Verbeteren cliënttevredenheid is zo’n knooppunt.

Meer weten?

Wil je meer weten over het construeren van een strategiekaart? Of heb je daarbij hulp nodig? Dan zijn de workshop sessies “Van strategie naar KPI met de balanced scorecard” zeker aan te raden. In de leaflet tref je hierover meer informatie aan.